Torskilin bæjarnöfn :: Marbæli á Langholti
Samnefni við þetta nafn munu aðeins vera tvö á landinu: Marbæli í Óslandshlíð og Marbæli í Eyjafjarðarsýslu. Þar hjet í öndverðu Hanatún, eftir Eyvindi túnhana, sem bygði þar fyrstur (Landnámabók, bls. 155). (Í nýju jarðabókinni 1861 finst þó hvorugt nafnið). Marbæli í Óslandshlíð er meðal annars nefnt í Kúgildaskrá Hólastaðar frá 1449, og í Sturlungu (I., bls. 193).
Jafnvel þótt Marbæli á Langholti finnist á hinn bóginn í yngri heimildum (sjá Sigurðarregistur, árfært 1525, Dipl, Ísl. IX., bls. 301), er engin ástæða til að efast um, að þetta sje hin upprunalega mynd nafnsins, eða a.m.k. mjög nærri því upphaflega. Nafni þessu er þannig háttað, að mjög erfitt er að ákvarða hina rjettu merkingu þess. Um Marbæli í Óslandshlíð má þó segja, að sje mjög líklegt, að dragi nafn af sjó = mar. Enda hefir víst orðið „mar“ í þeirri merkingu verið allmikið notað í fornmáli, sbr. marbakki í nútíðarmáli og líklega Marland (á Skaga) fyrir Malland, sem ávalt er nú sagt. Vel geta fleiri nöfn geymt sömu merkingu, þótt mjer sje ekki kunnugt um. (Ef til vill Margróf nálægt Jörfa, í Haukadal?).
Á hinn bóginn tel jeg fráleitt, að Marbælisnafnið á Langholti eigi skylt við þetta. Nema dregið væri af landinu neðan við, sbr. lýsingarorðið marflatur.
Og það virðist Finnur prófessor álíta (sjá ritgerð hans í Safni t.s. Ísl. IV. b., bls. 425). En þetta er þó ólíklegt, því landslag er þar ekki flatara en annarsstaðar á Langholti. Og bærinn stendur alllangt frá sjó. Í öðru lagi er hestkenningin marr vel þekt í eldra máli, og nafnið gæti alveg eins verið dregið af því - þ.e. staður þar sem hestur hefir legið. Hugsanlegt væri líka, að nafnið hefði upphaflega verið Márbæli af Márr, mannsnafn, en samt liggur það nokkru fjær en fyrri tilgáturnar.
Og loks gæti nafnið hafa verið upprunalega, sem örnefni, myndað af nafnorðinu mar (s. merja), þ.e. marið land = troðið og sundursparkað (orustustaður?). En þetta er alt óvíst, og óþarft að fara lengra í þá sálma.
Rannsóknir og leiðréttingar Margeirs Jónssonar
Áður birst í 24. tbl. Feykis 2022
Fleiri fréttir
-
Erum allar ready í alvöru seríu - segir Brynja Líf
feykir.is Skagafjörður, Íþróttir, Ljósmyndavefur 25.04.2024 kl. 14.22Það hefur verið gaman að fylgjast með liði Stólastúlkna í körfunni í vetur og nú spilar liðið til úrslita um sæti í Subway-deildinni að ári. Það er mikil breyting á liðinu frá því árið áður, mörg púsl bættust í hópinn síðasta haust sem Helgi þjálfari hefur náð að sameina í heilsteypta mynd. Eitt lykilpúslið er Brynja Líf Júlíusdóttir, 16 ára stúlka frá Egilsstöðum, sem kom á Krókinn til að spila með liði Tindastóls og stunda nám á náttúruvísindabraut og í körfuboltaakademíu FNV. Hún er ein efnilegasta körfuboltastúlka landsins í sínum árgangi og í síðasta leiknum gegn Snæfelli á dögunum þá gerði hún átta af tíu stigum Tindastóls í framlengingu.Meira -
Kvenfélag Svínavatnshrepps hélt upp á 150 ára afmælið með kökuveislu af gamla skólanum
feykir.is Austur-Húnavatnssýsla, Mannlíf 25.04.2024 kl. 13.43Kvenfélag Svínavatnshrepps hélt upp á 150 ára afmæli sitt 20. apríl sl. Var öllum kvenfélagskonum í Austur-Húnavatnssýslu boðið í kaffi í Dalsmynni. Þar var mikil kökuveisla sem einkenndist af því að hafa kaffibrauð sem hugsanlega hefði getað verið á borðum er kvenfélagið var stofnað.Meira -
Gleðilegt sumar
feykir.is Skagafjörður, Austur-Húnavatnssýsla, Vestur-Húnavatnssýsla 25.04.2024 kl. 11.55„Það er komið sumar...“ sungu Mannakorn um árið og það á við í dag. Í það minnsta er sumardagurinn fyrsti í dag og þó það sé kannski ekki sami stemmari fyrir þessum degi á þessari öld og var á þeirri síðustu þá fylgir deginum oftar en ekki bjartsýni og ylur í hjarta – já, eiginlega sama hvernig viðrar.Meira -
Giggó-appið snýst um að bjarga sér | Spjallað við Kjartan Hall
feykir.is Skagafjörður, Mannlíf, Lokað efni 25.04.2024 kl. 10.38Í janúar rak blaðamaður augun í nýtt app sem kallast Giggó sem er sett fram af Alfreð. Þar sem það var gamalkunnur Skagfirðingur út að austan, lista- og íslenskumaðurinn Kjartan Hallur frá Melstað í Óslandshlíðinni, sem kynnti þetta á Facebook, var að sjálfsögðu tilvalið að senda á hann nokkrar spurningar. Kjartan Hallur er í Alfreðs teyminu og segir starf sitt hjá Alfreð fyrst og fremst vera að ritstýra, semja texta og samræma skilaboð fyrir appið, heimasíðu og þjónustuvefi Alfreðs. „Og núna hefur Giggó-appið bæst við á verkefnalistann. Þar undir er heimasíða, bloggskrif og vinna í markaðssetningu á þessu nýja verkfæri fyrir íslenska gigg-hagkerfið,“ segir hann.Meira -
Rabb-a-babb 225: Atli Freyr
feykir.is Skagafjörður, Rabb-a-babb 25.04.2024 kl. 09.11Atli Freyr Rafnsson frá Króknum fékk það verðuga verkefni að svara Rabb-a-babbi í Feyki og var það frekar strembin fæðing en útkoman svona ljómandi góð. Atli Freyr er fæddur árið 1997 eða um það leyti sem Tiger Woods vann sitt fyrsta Master mót og fyrsti þáttur af South Park fór í loftið.Meira
Athugasemdir eru á ábyrgð þeirra sem þær skrá.
Feykir áskilur sér þó rétt til að eyða ummælum sem metin verða sem ærumeiðandi eða ósæmileg.
Smelltu hér til að tilkynna óviðeigandi athugasemdir.