Vaglar í Blönduhlíð :: Torskilin bæjarnöfn
Þannig mun nafnið rjett ritað (ekki Vaglir). Því að í Ljósvetningasögu segir: „Arnórr ríðr á Vagla“ (Ljósvetningasaga, bls. 5). Og Prestssaga Guðmundar góða segir svo frá: „Þá fór Ingimundur fóstri hans á Vagla at búa“ (Sturl. I., bls. 171). Á báðum stöðum er orðið (kk.) í þolfalli, og tekur af öll tvímæli um, að nefnif. hefir verið Vaglar. Þolf. Vagli finst fyrst við árið 1452, en í öðru brjefi sama ár, er það ritað Vagla (Dipl. Ísl. V. b., bls. 89 og 91 og víðar).
Eftir það bregður rjettu beygingunni sjaldan fyrir, en rangbeygingin Vagli í þolf. (kk. fleirt,) finst víða; ennfremur Vaglir nefnif. kvk. (beyg. eins og hæðir). Breytingin hefir því orðið á 15. öld. Á. M. ritar Vaglar samkvæmt uppruna, en Johnsens Jarðatal hefir Vaglir (Saln t. s. Ísl. IV., bls. 574), eins og almenn málvenja nú. Bæjarnafnið þekkist í fjórum sýslum (Safn t. s. Ísl. IV., bls. 574), en aðeins á einum stað hefi jeg sjeð það í eintölu: Vagli í Hallárdal (O. Olavii Öekon. Reise, bls 218). Mjer þykir sennilegt, að orðið vaglar sje fleirt. af vagall, sem að vísu þekkist ekki nú, myndað eins og hagl af hagall (þ. e. rúnaheitið forna h) og baglar af bagall. Þótt orðið þekkist ekki, er það engin sönnun fyrir því, að það hafi ekki verið til, enda er margt af orðum glatað úr málinu (sbr. Finnur Jónsson: Málfræði ísl. tungu, bls. 80 og 81).
Vagall hefir að líkindum verið skylt sögninni að vega, þ. e. að lyfta, hefja, því að orðið er æfagamalt í þeirri merkingu, sbr. Njálu, bls. 148: „Gunnar vegr hann upp á atgeirinum.“ Eins og kunnugt er, tengdi stutt þverslá efri sperruendana í gömlu baðstofunum. Slár þessar kölluðust vaglar og af því talshátturinn: að vagla saman (sperrur), þ. e. setja vagla á milli. Hver einstök „slá“ hefir því upphaflega kallast vagall. Í samsetningum höfum vjer til vaglskora af líkingunni við skoru, sem gerð var í vagla yfir fjárhús. „Vagallinn“ hlaut að vega uppi efsta hluta þaksins, rjáfrið. Hann er efstur af húsgrindinni. Grundvallarmerkingin í Vaglar hlýtur því að vera það sem ber hátt, stendur hátt (lyft), bygt uppi á hæð, og er það í ágætu samræmi við Vagla í Blönduhlíð, sem standa mjög hátt og gnæfa yfir aðalbæjaröðina neðra. Sömuleiðis standa Vaglar á Þelamörk hátt. Um aðra Vaglabæi veit jeg ekki, en fróðlegt væri að vita, hvort þeir standa hátt, eins og mig grunar.
Samkvæmt þessu er rjetta nafnið Vaglar (sjá að öðru leyti um þetta nafn í ritgerð prófessors Finns Jónssonar, Safn t. s, Ísl. IV., bls. 576) og ætti enginn að rita það öðruvísi (sjá innganginn).
Rannsóknir og leiðréttingar Margeirs Jónssonar
Fleiri fréttir
-
Liðsheildin skilaði þessum sigri - segir Helgi þjálfari
feykir.is Skagafjörður, Íþróttir 19.04.2024 kl. 03.09„Þessi leikur var mjög jafn og spennandi allan tímann, algjör naglbítur tveggja góðra liða sem bæði lögðu allt i að vinna,“ sagði Helgi þjálfari Margeirs þegar Feykir bað hann að lýsa leik Tindastóls og Snæfells í gærkvöldi. „Frábær stemning í húsinu en Snæfell var með flotta stuðningsmannasveit og Síkið vel mannað og stuðningsmannasveitin í essinu sínu,“ en samkvæmt leikskýrslu voru um 300 áhorfendur í húsinu sem gerist ekki á hverjum degi í kvennaboltanum.Meira -
Lið Tindastóls sló út Subway-deildar lið Snæfells
feykir.is Skagafjörður, Íþróttir 18.04.2024 kl. 22.53Það var gleði og gaman í Síkinu í kvöld en sennilega þó ekki síður stress og naglanögun fram á síðustu sekúndu framlengingar þegar Tindastóll og Snæfell mættust í fjórða leik einvígis síns um réttinn til að spila um sæti í efstu deild. Leikurinn var jafn og spennandi allan tímann en gestirnir náðu góðum kafla snemma í fjórða leikhluta, náðu 13 stiga forystu og virtust ætla að tryggja sér oddaleik í Stykkishólmi. Lið Tindastóls gafst ekki upp og náði að jafna í blálokin og tryggja sér framlengingu þar sem heimaliðið reyndist sterkara. Lokatölur 82-78 og rjúkandi stemning hjá Stólastúlkum.Meira -
Jordyn Rhodes komin með leikheimild
feykir.is Skagafjörður, Íþróttir 18.04.2024 kl. 18.42Tindastóll teflir fram liði í þriðja skipti í efstu deild kvennafótboltans eftir ansi gott tímabil síðastliðið sumar. Besta deildin hefst nú á sunnudag og þá kemur FH í heimsókn á Krókinn. Það vita allir að það er bara ein Murr en hún hefur nú skipt um heimavöll og spilar með Fram í sumar í Lengjudeildinni. Jordyn Rhodes tekur hennar stöðu í fremstu víglínu og eru miklar vonir bundnar við hana.Meira -
Snjódýpt í Fljótum yfir meter að jafnaði
feykir.is Skagafjörður, Ljósmyndavefur 18.04.2024 kl. 14.31„Tíðarfarið hefur verið nokkuð óvenjulegt frá 21. mars en allar helgar síðan þá hafa skollið á norðan stórhríðir en lítill snjór var annars þennan vetur,“ segir Halldór Gunnar Hálfdansson, bóndi á Molastöðum í Fljótum en hann sér einnig um skólaakstur í sveitinni. Halldór bætir við að það sé nokkuð óvenjulegt að fá svona mikinn snjó seint og segir að yfirleitt þegar snjóþungt sé í Fljótum hafi sá snjór verið að safnast allan veturinn, oft frá því í október.Meira -
Máttur menntunar | Álfhildur Leifsdóttir skrifar
feykir.is Skagafjörður, Aðsendar greinar 18.04.2024 kl. 13.45Það hefur lengi verið sagt að menntun sé máttarstólpi samfélagsins. Fjöreggið. Skólakerfið okkar á að vera öflugasta jöfnunartækið, þar eiga allir að hafa sömu tækifærin. En er það svo? Við getum vissulega fagnað þeim breytingum að fríar skólamáltíðir verða að veruleika, aðgerð sem jafnar leikinn að einhverju leyti og er breyting til batnaðar fyrir öll.Meira
Athugasemdir eru á ábyrgð þeirra sem þær skrá.
Feykir áskilur sér þó rétt til að eyða ummælum sem metin verða sem ærumeiðandi eða ósæmileg.
Smelltu hér til að tilkynna óviðeigandi athugasemdir.