Velkominn þorri og vertu góður! :: Leiðari Feykis
Framundan [á morgun] er bóndadagurinn sem markar upphaf þorrans, fjórða mánuð vetrar að gömlu íslensku misseratali. Hann hefst ætíð á föstudegi á bilinu 19.–26. janúar og lýkur á þorraþræl, laugardeginum fyrir konudaginn en þá tekur góa við. Eins og margir þekkja hefur þessi tími verið notaður til mannfagnaða í formi þorrablóta þar sem fólk kemur saman, etur og drekkur og hefur hið fornkveðna; að maður sé manns gaman, í heiðri.
Í nútímanum er lítið sem minnir á líf Íslendinga á þorra fyrri alda. Fyrir það fyrsta er mjög sjaldséð, jafnvel fáséð, að nokkur húsbóndi bjóði þorra í garð með því að rísa úr fleti eldsnemma bóndadags og rjúki út á skyrtunni einni og í annarri buxnaskálminni, dragandi hina á eftir sér. Samkvæmt gamalli sögn áttu þeir að ljúka upp bænum, hoppa á öðrum fæti í kringum allan bæinn og bjóða þorra velkominn til húsa. Þorra var síðan fagnað með því að bjóða til veislu.
Í bókinni Saga daganna eftir Árna Björnsson segir að þorrinn og góan hafi þótt erfiðastir vetrarmánaðanna þar sem oft var farið að ganga á matarbirgðirnar. Það þekkjum við ekki í dag, sem betur fer, þar sem nóg er af mat og flestir sem éta of mikið. Einhverjir gætu tengt þorrann við hörmungar og hungur fyrst verið er að éta „skemmdan mat“, súran og kæstan.
En þarna skulum við doka örlítið og spá. Þorramatur er ekkert annað en stæling á fyrri alda mat þar sem hvorki frysti- né kæliskápar voru komnir á teikniborðið. Þá var matur geymdur í skyrmysu sem lækkaði pH gildi matarins og kom í veg fyrir að óæskilegir gerlar næðu að vaxa. Einnig var matur þurrkaður, líkt og harðfiskurinn, svo ekki óx gerillinn þar og svo var kjöt ýmist saltað í tunnur eða hengt upp í hlóðaeldhúsum eða reykhúsum til að forða því frá skemmdum þar sem gerillinn náði ekki að vaxa í þeim aðstæðum, ef rétt var að farið. Þá er verkun hákarlsins sér kafli út af fyrir sig. Á þorranum var sem sagt ekkert nýmeti að fá aðeins „þorramat“.
Að kalla þorramat skemmdan mat er móðgun við formæður okkar og feður, nema þá að hann sé illa verkaður og skemmdur þess vegna.
Nú horfir svo við að líklega verða engin stór þorrablót í ár nema eitthvað mikið breytist hjá sóttvarnateyminu fræga, en væntanlega eiga einhverjir eftir að slá upp sinni eigin þorraveislu. Þá er gott að hafa eftirfarandi erindi Hávamála í heiðri:
Óminnishegri heitir
sá er yfir öldrum þrumir.
Hann stelur geði guma.
Þess fugls fjöðrum
eg fjötraður var'g
í garði Gunnlaðar.
Góðar stundir
Páll Friðriksson
Fleiri fréttir
-
Umhverfisdagur FISK Seafood 2024
feykir.is Skagafjörður, Austur-Húnavatnssýsla, Vestur-Húnavatnssýsla, Fréttir 20.04.2024 kl. 00.12Umhverfisdagur FISK Seafood verður haldinn 4. maí nk. frá klukkan 10-12. Áætlað er að tína rusl á strandlengjunni á Sauðárkróki (sem verður skipt upp í svæði), Nöfunum, í Varmahlíð, á Hólum og á Hofsósi. Frá 12:15 mun FISK Seafood bjóða öllum þátttakendum að þiggja veitingar að Sandeyri 2.Meira -
Ævintýrið úti hjá liði Tindastóls
feykir.is Skagafjörður, Íþróttir 19.04.2024 kl. 23.34Strax í haust voru bara þrjú hjól undir bíl meistara Tindastóls og eftir það var nánast sama hvaða hindrun varð á vegi hans, það varð allt til að hægja ferðina. Hann hökti reyndar inn í bikarúrslit og í úrslitakeppnina þó með naumindum væri. Stólakagginn sem allir biðu eftir að hrykki í gírinn, kæmi sterkur inn á endasprettinum, var eiginlega hálf vélarvana allt tímabilið. Leikurinn í Smáranum í kvöld var reyndar góður en enn og aftur voru Stólarnir sjálfum sér verstir. Lokakarfan var Grindvíkinga og hún skipti sköpum – lokastölur 91-89. Stólarnir því snemma í sumarfrí þennan veturinn og kannski allir fegnir – þessi bíll þarf í allsherjar yfirhalningu.Meira -
Gul viðvörun á Norðurlandi vestra
feykir.is Skagafjörður, Austur-Húnavatnssýsla, Vestur-Húnavatnssýsla 19.04.2024 kl. 22.24Veðurstofan hefur smellt á okkur gulri veðurviðvörun mest allan laugardaginn og fram á aðfaranótt sunnudags. Gert er ráð fyrir ört hækkandi hita og því má búast má við miklum leysingum, auknu afrennsli og vatnavöxtum í ám og lækjum. Mikilvægt er að hreinsa frá niðurföllum til að forðast vatnstjón vegna rigningar og leysingavatns. Gula viðvörunin gildir fyrir Vestfirði og allt Norðurland.Meira -
Venju samkvæmt er Stólastúlkum spáð falli
feykir.is Skagafjörður, Íþróttir 19.04.2024 kl. 15.44Það eru nokkrir fjölmiðlar sem spá fyrir tímabilið í Bestu deild kvenna í knattspyrnu og jafnan er liði Tindastóls spáð falli, ýmist 9. eða 10. sæti. Í árlegri spá fyrirliða, þjálfara og forráðamanna er liðinu spáð níunda sæti en liði Keflavíkur því neðsta. Íslandsmeisturum Vals er aftur á móti spáð titlinum og Blikum öðru sæti. Grönnum okkar í Þór/KA er síðan spáð þriðja sætinu.Meira -
Við erum ótrúlega rík af fólki | LS Lulla í spjalli
feykir.is Skagafjörður, Listir og menning, Mannlíf 19.04.2024 kl. 14.40„Litla hryllingsbúðin er skemmtilega fjölbreytt verk með miklum söng og er skemmtileg dramatísk hrollvekja,“ segir Sigurlaug Dóra Ingimundardóttir (Lulla), formaður Leikfélags Sauðárkróks, þegar Feykir spyr hana hvað hún geti sagt um Sæluvikustykki LS þetta árið. Æfingar standa nú yfir en frumsýnt verður í Bifröst á Sauðárkróki sunnudaginn í Sæluviku en samkvæmt áreiðanlegum heimildum Feykis er hér um að ræða 146. sýningu Leikfélags Sauðárkróks frá því það var endurvakið árið 1941.Meira
Athugasemdir eru á ábyrgð þeirra sem þær skrá.
Feykir áskilur sér þó rétt til að eyða ummælum sem metin verða sem ærumeiðandi eða ósæmileg.
Smelltu hér til að tilkynna óviðeigandi athugasemdir.