Gerir ekki athugasemd við aðkomu umhverfisráðherra

Umboðsmaður Alþingis gerir ekki athugasemdir við staðfestingu umhverfisráðherra á aðalskipulagi Blönduóssbæjar, Húnavatnshrepps og Sveitarfélagsins Skagafjarðar en staðfestingin kom í maí 2012 eftir að þáverandi innanríkisráðherra, Ögmundur Jónasson, hafði afturkallað tillögur Vegagerðarinnar um styttingu þjóðvegarins sem liggur um þessi sveitarfélög.

Jafnframt gerir umboðsmaður heldur ekki athugasemdir við aðkomu innanríkisráðherra í málinu. Ákvörðun ráðherra hafi byggst á málefnalegum sjónarmiðum og samrýmst þeirri lögbundnu stefnumörkun sem er m.a. sett fram í samgönguáætlun fyrir árin 2011-2014 og 2011-2022. Umboðsmaður bendir á að í þeim áætlunum hafi ekki verið gert ráð fyrir þeim vegaframkvæmdum sem Vegagerðin gerði tillögur um.

Í umfjöllun Morgunblaðsins um málið, sem birt var í gær, kemur fram að Leið ehf., félag um framþróun í samgöngum hér á landi, sendi umboðsmanni kvörtun vegna gerðar og staðfestingar á aðalskipulagi umræddra sveitarfélaga, sem gildir til 2030. Félagið vildi að þessar nýju veglínur yrðu hafðar með á aðalskipulaginu. Annars vegar var um að ræða svonefnda Húnavallaleið, frá þjóðvegi 1 við Brekkukot í Húnavatnshreppi yfir að þjóðvegi 1 við Skriðuland í Langadal, sem myndi stytta hringveginn um 14 km. Hins vegar var það Vindheimaleið í Skagafirði, vel sunnan við Varmahlíð og yfir í Blönduhlíð.

Þá hafi aðalskipulag sveitarfélaganna tafist þar sem þáverandi umhverfisráðherra, Svandís Svavarsdóttir, hafði að fenginni umfjöllun Skipulagsstofnunar beðið sveitarfélögin að fresta aðalskipulagi á þeim svæðum sem veglínurnar tilheyrðu. Höfðu sveitarfélögin áður hafnað því að setja veglínurnar inn á aðalskipulag og vildu ekki láta staðfesta það nema að línurnar færu út.

Í sameiginlegu bréfi sveitarfélaganna til umhverfisráðherra í mars 2012 óskuðu þau eftir því að ráðherra endurskoðaði fyrri afstöðu um að fresta bæri staðfestingu aðalskipulagsins. Í apríl sama ár dró Vegagerðin síðan tillögur sínar um veglínurnar til baka, samkvæmt ákvörðun innanríkisráðherra, og í maí hafði umhverfisráðherra loks staðfest aðalskipulagið.

Gefst ekki upp

Jónas Guðmundsson, stjórnarformaður Leiðar ehf.,segir að ekki hafi þótt annað fært en að láta á álitaefni reyna fyrir umboðsmanni Alþingis sem hafi vaknað við ákvörðun innanríkisráðherra. Miklir hagsmunir hafi verið í húfi og margt orkað tvímælis í skipulagsferlinu. Nefnir Jónas þar ákvæði vegalaga um mikilsverða hagsmuni sem snúa að umferðaröryggi, sem og heimild ráðherra til að „taka fram fyrir hendur undirstofnunar sinnar, Vegagerðarinnar, á þann hátt sem gert var,“ eins og segir í bréfinu.

Leiðarmenn hafa hins vegar ekki gefist upp en í bréfinu gefur Jónas í skyn að hann, Leið eða aðrir aðilar muni leitast við að fá þeim reglum breytt sem leiddu til umræddrar niðurstöðu. Vonar hann að góð sátt megi skapast við íbúa sveitarfélaganna og fulltrúa þeirra um að gera ráð fyrir nýjum veglínum í bæði nýrri 12 ára samgönguáætlun fyrir árin 2015-2026 og væntanlegu landsskipulagi. Einnig megi gera ráð fyrir að óskað verði eftir því eftir næstu sveitarstjórnarkosningar að nýju veglínurnar fari inn á aðalskipulag, samanber ákvæði skipulagslaga.

Vilja tengja byggðarlögin saman

Niðurstaða umboðsmanns, ásamt bréfi frá Leið, hefur verið til umfjöllunar og kynningar hjá Blönduósbæ og sveitarfélaginu Skagafirði. Að sögn Arnars Þórs Sævarssonar, bæjarstjóra á Blönduósi, kemur niðurstaða umboðsmanns sér ekki á óvart. Málið hafi verið unnið faglega af hálfu sveitarfélagsins allan tímann.

„Það kann ekki góðri lukku að stýra þegar einn aðili fer fram með þeim hætti að þrýsta á og knýja fram vegalagningu gegn vilja íbúa á svæðinu,“ segir Arnar og vísar þar til félagsins Leiðar, sem hafi átt frumkvæði að tillögum um vegstyttingarnar, sem Vegagerðin hafi síðar tekið upp á sína arma. Arnar segist líta svo á málinu sé lokið. Nú sé komið á aðalskipulag til ársins 2030 sem sýni hvernig samgönguleiðum verður háttað innan sveitarfélaganna.

„Áður fyrr var meiri áhersla lögð á að stytta leiðir milli þéttbýliskjarna. Nú er lögð áhersla á að tengja byggðarlögin betur saman. Frekar viljum við fara í vegbætur á milli Blönduóss og Skagafjarðar og stóri draumurinn væri að geta ekið úr Skagafirði yfir í Eyjafjörð undir Tröllskagann. En það er framtíðarmúsík og ekki komið á neinar áætlanir,“ segir Arnar Þór.

Ásta Björg Pálmadóttir, sveitarstjóri í Skagafirði, tekur undir með Arnari og segir niðurstöðu umboðsmann ekki hafa komið sér á óvart. Eðlilega og faglega hafi verið að öllum málum staðið.

Bráðvantar samgöngubót í Húnavatnshreppi

Húnavatnshreppur á eftir að fjalla um niðurstöðu umboðsmanns Alþingis og bréf Leiðar ehf. og segir Þóra Sverrisdóttir oddviti að það verði gert á næsta fundi hreppsnefndar. Hún segir samstöðu hafa verið um það í hreppsnefnd að staðfesta ekki aðalskipulagið nema að Húnavallaleið færi út.

Hins vegar hafi verið skiptar skoðanir meðal íbúa hreppsins um þessa leið. Almennt vilji íbúar fá betri vegi innan hreppsins og tengingar milli byggða. Alls sé vegakerfið um 300 km í hreppnum. Tillaga að Húnavallaleið liggur að stærstum hluta innan Húnavatnshrepps.

Þóra bendir á að Reykjabraut og Svínvetningabraut séu varaleiðir fyrir Langadal og séu heilmikið notaðar. Það hafi lengi staðið til að leggja bundið slitlag á Svínvetningabraut en ekki fengist fjármagn til þess. Um nauðsynlega samgöngubót sé að ræða. Þarna fari t.d. um skólabílar með nemendur Húnavallaskóla. Bundið slitlag var lagt á helming Reykjabrautar árið 2011, aðeins lengra en að Húnavöllum.

Heimild: Morgunblaðið