Fjallkóngur í fimmtíu ár

Friðrik Stefánsson bóndi í Glæsibæ.

Í ár eru liðin fimmtíu ár síðan Friðrik Stefánsson bóndi í Glæsibæ í Skagafirði tók við embætti gangnastjóra af Steindóri heitnum í Birkihlíð og stjórnar smalamennsku í Vesturfjöllum frá Hryggjardal í norðri, Víðidal í vestri og til móts við Framhnjúka menn í suðri. Feykir settist niður með Friðriki í tilefni tímamótanna og forvitnaðist um tilurð þess að hann fékk þetta ábyrgðamikla hlutverk.

„Ég tók við búskap hérna í Glæsibæ árið 1966 og þá var ég settur í þetta djobb strax. Steindór í Birkihlíð var þá að hætta sem gangnastjóri og ég var bara settur í þetta. Steindór var nú með mér fyrstu göngurnar og aðstoðaði mig við að skipta og svona. Ég held að hann hafi farið tvö haust í göngur eftir að ég varð gangnastjóri,“ segir Friðrik og minnst ekki annars en að allt hafi gengið alveg ágætlega. Lengi vel var göngum skipt við Hlíðarenda, við fjárhúsin hans Matta, Marteins Jónssonar, en nú er þar golfvöllur. „Svo kom girðing fyrir hrossin sem kemur næstum því vestur af Molduxaskarðinu og þá sá ég engan tilgang í að skipta göngum þarna, segir Friðrik og fór eftir það að skipta göngum í laut sem er fyrir ofan Gil. „En svo fannst mér það ekki henta alveg nógu vel svo ég fór að skipta göngum í Molduxaskarði. Ég er nú búin að gera það nokkuð lengi.

Friðrik segir að þrátt fyrir að fé sé nokkuð færra nú en áður finna menn ekkert fyrir því þar sem það tollir mun betur í afrétt en áður. Girðingar hafi verið lélegar áður fyrr á brúnunum þannig að féð kom mikið niður. Þess vegna er ekkert færra í fjöllunum nú.

Um síðustu helgi var leiðinda veður fyrir smalamenn sérstaklega þegar leið á daginn. Friðrik segist hafa verið latur við að fara í vatnsföt. „Ég hef nú sloppið helvíti vel hingað til en það er nú þannig að ég þoldi mikið betur að blotna áður. Gigtin er að plaga mig svolítið núna og bleytan fór illa í mig. Ég hélt ég slyppi eins og vanalega,“ segir Friðrik og viðurkennir að honum hafi verið orðið kalt sl. laugardag. Aðspurður um hvort hann muni eftir slæmu gangnaveðri rifjar hann upp einar af þeim fyrstu. „Þá lentum við í blindþoku sem lá alveg niður í dölum alls staðar. Það var logn svo maður heyrði í fénu. Það var jarmað hingað og þangað og maður gat gengið á hljóðið. Það gekk bara furðanlega vel að smala,“ segir Friðrik. Hann minnist þess að í þessum þokugöngum voru hjá honum tveir drengir sem hann týndi í göngunum. „Það var þannig að þegar ég var kominn í Staðarsel þá spurðu þeir mig hvort þeir mættu ekki ríða meðfram safninu og heim. Jú, ég sagði þeim að það væri allt í lagi. Svo fór ég að hafa slæma eftirþanka af þessu og fór að spyrjast fyrir um þá seinna en enginn hafði séð þá koma. Þegar ég kom niður á Brúnir var ég orðinn viss um að þeir hefðu ekki skilað sér þangað og þegar safnið var komið leitaði ég aðstoðar hjá Framhnjúkamönnum þar sem mér þóttu þeir heppilegastir þar sem ég var viss um að drengirnir hefðu farið frameftir. En það treysti sér enginn til að fara. Þá kom Laxdal nokkur í Holtsmúla og  hélt að hann gæti nú komið með mér og við riðum í grænum hvelli þarna vestur fyrir. Og vegna þess að það var algjört logn fórum við að öskra til þeirra og heyrðum fljótlega í piltunum. Í staðinn fyrir að fara með Rangalanum höfðu þeir farið upp með Skökugilinu og lent suður með Sauðafellinu. Þeir voru alltaf að glíma við klárana því þeir vildu fara heim en drengirnir að reyna að komast eitthvert annað,“ rifjar Friðrik upp segist hafa verið ósköp feginn að finna þá þarna.

Eftir fimmtíu ára gangnaforystu telur Friðrik að nú sé komið gott og reiknar með að ég hætta. Hann segir að það hafi verið komin í sig einhver kergja fyrst komið var svona nálægt þessum tímamörkum.  Fimmtíu ár er langur tími en Friðrik minnist þess þegar hann var að koma úr sínum fyrstu göngum sem gangnastjóri og var kominn niður í rétt þá hitti hann Hilmar í Ási. „Hann segir við mig: Já, þú átt eftir að vera næstu fjörtíu haustin. Ég hef komist yfir það og gott betur.“  

Áður birst í 34. tbl. Feykis