Föstudagurinn langi
Föstudagurinn langi er síðasti föstudagur fyrir páska. Þá minnast kristnir menn píslargöngu Jesú, krossfestingar hans og dauða á krossi, en samkvæmt guðspjöllunum gerðust þessir atburðir á síðasta föstudag fyrir páska. Þá var Jesú krossfestur ásamt tveimur ræningjum sem höfðu einnig verið dæmdir til krossfestingar.
Af hverju heitir föstudagurinn langi þessu nafni?
Þeirri spurningu er reynt að svara á Vísindavefnum en er eitt af því sem er ekki vitað með vissu. Eðlilegasta skýringin er sú að dagurinn hefur vissulega verið býsna langur í lífi Krists samkvæmt píslarsögunni og endaði með langri pínu á krossinum. Önnur skýring er að kaþólskum mönnum fyrr á öldum hefur þótt dagurinn langur. Þeir höfðu þá fastað í margar vikur og við bættist að messur voru óvenju langar þennan dag.
Lengi fram eftir öldum hét dagurinn jafnframt öðru nafni á íslensku, langafrjádagur. Orðhlutinn frjá í því orði er skyldur goðaheitunum Frigg og Freyju en þó öllu heldur þýsk-ensku ástargyðjunni Fría. Dagurinn heitir svipuðum nöfnum í öðrum Norðurlandamálum og er þau talin vera fengin úr fornensku þó að annað orð sé núna haft um þennan dag í ensku (Good Friday).
Föstudagurinn langi er mesti sorgardagur kirkjuársins og ber allt helgihald vott um það. Þannig hafa hvers konar skemmtanir löngum verið bannaðar þennan dag en orðið skemmtun er einmitt dregið af skammur og merkir í rauninni eitthvað sem styttir mönnum stundir. Hins vegar hefði það varla borið vitni um sanna guðrækni að setja fram eins konar nöldur um lengd dagsins í nafni hans!
Hugsanlegt er að merking orðsins langur í þessu samhengi sé ekki endilega sú sem við erum vönust. Orðið er stundum notað um eitthvað leiðinlegt, erfitt eða mótdrægt, og eins gæti það í þessu sambandi tengst orðinu löngun eða því að lengja eftir einhverju.
Föstudagurinn langi hefur heitið ýmsum nöfnum á latínu. Heitið dies passionis vísar til pínu Krists en heitið bona sexta feria merkir eiginlega góði sjöttidagur og minnir á að krossdauðinn hafi verið góðverk mönnunum til handa. Enska heitið Good Friday, sem á sér einnig samsvörun í hollensku, er byggt á þessu latneska heiti. Þriðja heitið var parasceve sem er komið úr grísku og merkir undirbúningur. Það var tekið upp í grísku frá Gyðingum en þeir nota einmitt föstudaginn til að undirbúa sabbatsdaginn.
Heimild og lesefni:
Árni Björnsson, Saga daganna. Reykjavík: Mál og menning, 1993.
Fleiri fréttir
-
„Við eigum frábæran efnivið í okkar hópi“
feykir.is Skagafjörður, Íþróttir 23.04.2024 kl. 15.47Hafnfirðingar höfðu betur gegn liði Tindastóls á gervigrasinu á Króknum í gær í fyrstu umferð Bestu deildarinnar. Leikurinn var ágætlega spilaður af beggja hálfu en lið Tindastóls sýndi ágæta takta og gerði eiginlega allt nema að koma boltanum í mark FH. Feykir lagði nokkrar spurningar fyrir Donna þjálfara þegar púlsinn var að komast í jafnvægi.Meira -
Ekkert heitt vatn á Hvammstanga nk. laugardag
feykir.is Skagafjörður, Austur-Húnavatnssýsla, Vestur-Húnavatnssýsla, Fréttir 23.04.2024 kl. 14.43Á vef Húnaþings vestra er sagt frá því að vegna bilunar í dreifikerfi hitaveitunnar á Hvammstanga verður lokað fyrir heita vatnið á Hvammstanga laugardaginn 27. apríl frá klukkan 08:00 – 18:00.Meira -
Plokkað um allt land á sunnudaginn
feykir.is Skagafjörður, Austur-Húnavatnssýsla, Vestur-Húnavatnssýsla 23.04.2024 kl. 13.29Stóri plokkdagurinn á Íslandi verður sunnudaginn 28. apríl en þá ætla allir sem vettlingi geta valdið að fara út og plokka. Það geta allir tekið þátt í þessu ótrúlega skemmtilega og nauðsynlega verkefni því ruslið er víða. Rótarýhreyfingin á Íslandi hefur tekið þetta verkefni upp á sína arma og hvetur landsmenn alla; einstaklinga, fjölskyldur, vinahópa, vinnustaði og stofnanir, til að taka þátt.Meira -
Stórtjón á gervigrasvellinum á Króknum
feykir.is Skagafjörður, Íþróttir 23.04.2024 kl. 12.11Í leysingunum síðastliðinn laugardag fór gervigrasvöllurinn glæsilegi á íþróttasvæðinu á Sauðárkróki undir vatn og var völlurinn ekki leikhæfur á sunnudegi. Spilað var á vellinum í gær en ljóst var að völlurinn var ekki í góðu ástandi. „Í morgun mætti galvaskur hópur leikmanna Tindastóls og starfsmenn sveitarfélagsins og flettu gervigrasinu af á parti og kom í ljós að gúmmipúðinn undir er ónýtur,“ tjáði Adam Smári Hermannsson, formaður knattspyrnudeildar, Feyki.Meira -
Einvígi Tindastóls og Aþenu hefst á föstudag
feykir.is Skagafjörður, Íþróttir 23.04.2024 kl. 09.48„Einvígi við Aþenu leggst vel í mig. Aþena er með vel mannað lið í öllum stöðum og spila af mikilli ákefð. Það er mikil stemning í kringum bæði þessi lið og heimavöllurinn öflugur þannig að ég á von á hita og látum, bæði á vellinum og í stúkunni,“ segir Helgi Freyr Margeirsson, þjálfari kvennaliðs Tindastóls, en í gær varð ljóst að andstæðingur Stólastúlkna í einvíginu um sæti í Subway-deildinni yrðu lærisveinar Brynjars Karls, Aþena.Meira
Athugasemdir eru á ábyrgð þeirra sem þær skrá.
Feykir áskilur sér þó rétt til að eyða ummælum sem metin verða sem ærumeiðandi eða ósæmileg.
Smelltu hér til að tilkynna óviðeigandi athugasemdir.