Bytta Björns „dasks“ :: Byggðasafn Húnvetninga og Strandamanna á Reykjum
Byggðasafnið á Reykjum varðveitir töluvert marga báta en bátasmíði beggja vegna Húnaflóa var umfangsmikil á árum áður og margir rómaðir bátasmiðir sem létu eftir sig falleg og farsæl fley. Björn Guðmundsson (1830-1907) sem kallaður var daskari átti súðbyrtan smábát, gaflkænu, sem stundum voru kallaðar “byttur” vegna lögunar sinnar. Ekki er vitað um nafn, en hún var ævinlega kennd við eiganda sinn. Báturinn mun vera smíðaður á árunum 1870-78 og var gefinn safninu af Guðmundi Guðmundssyni í Grafarkoti í Vestur-Húnavatnssýslu. Þetta er lítil skekta, 4,82 metrar á lengd, breidd: 1,43 m og dýptin 71-77 sm.
Björn var fæddur á Einfætingsgili í Bitru, bjó um hríð í Guðlaugsvík í Hrútafirði, en átti lengi heima á Kárastöðum á Vatnsnesi. Hann var þekktur fyrir ferðir sínar um Húnaflóa, á milli Stranda og Vatnsness, sem hann fór venjulega einn á byttunni. Má til gamans segja að byttan hafi verið eins konar „flóabátur“ því Björn var kaupsýslumaður þó í smáum stíl væri. Á Ströndum keypti hann harðfisk, hákarl, sái og ýmis ílát sem hann seldi síðan inni í sveitum fyrir landvöru, tólg, smér, vaðmál og annað sem Strandamenn vanhagaði um og seldi aftur norður þar. Viðurnefnið daskur vita menn ekki hvernig var til komið en Guðbjörg í Broddanesi, sem fjallar um Björn í æviminningunum Gamlar glæður, getur sér til að vegna verslunarhátta Björns hafi braskarnafnbót fylgt honum sem síðan hafi breyst í “daskara”
Á ferðum sínum lenti Björn oft í misjöfnu, enda vanur vosinu og sigldi stundum í hvössu, en var sjóhræddur hjá öðrum. Væri hann spurður er að landi kom hvort ekki hefði verið illfært svaraði hann til: „Og svei því kornið!“ eða „Ansinn hafi það!“
Teikning af byttunni úr Íslenskum sjávarháttum,
Lúðvíks Kristjánssonar.
Í ævisögu Thors Jensen segir hann frá því er hann kemur í fyrsta sinni til Íslands 1878 með seglskipinu Júnó. Lá leiðin inn að Borðeyri og hrepptu þeir þoku og ísrek. Skyndilega grilltu skipverja í mann sem lá sofandi á ísjaka þarna á Húnaflóanum. Hafði Björn þá verið á ferð og er þokan skall á tók hann það til ráðs að skríða upp á einn ísjakann og binda byttuna við fót sér og sofnaði síðan. Danirnir buðu honum far en ekki þáði Björn það, hefur líklega treyst sjálfum sér ekki síður en danskinum að rata til lands.
/Myndir og texti: Gunnar Rögnvaldsson.
Áður birst í 44. tbl. Feykis 2021.
Fleiri fréttir
-
Valið vekur furðu vestan Þverárfjalls
feykir.is Skagafjörður, Austur-Húnavatnssýsla, Vestur-Húnavatnssýsla 26.04.2024 kl. 11.20Heimasíða RÚV flytur fréttir en þar mátti í morgun sjá athyglisverða og skemmtilega úttekt á fótboltavöllum landsins. Þar eru nefndir til sögunnar fótboltavellirnir á Sauðárkróki og á Hofsósi þó svo að þeir ágætu vellir hafi ekki komist í hóp tíu flottustu valla landsins. Blönduósvöllur og Sjávarborgarvöllur á Hvammstanga voru ekki nefndir á nafn í úttektinni og því leitaði Feykir viðbragða hjá Aðdáendasíðu Kormáks og þar stóð ekki á svörum en umsjónarmaður furðar sig á valinu.Meira -
Atli Þór fullkomnar hóp Kormáks/Hvatar
feykir.is Austur-Húnavatnssýsla, Íþróttir, Vestur-Húnavatnssýsla 26.04.2024 kl. 09.44Síðasti dagur félagaskipta í efri deildum Íslandsmótanna í knattspyrnu var nú á miðvikudaginn. Þá bætti lið Kormáks/Hvatar við sig einum leikmanni því Atli Þór Sindrason var síðasta liðsstyrking hópsins fyrir mót.Meira -
Sæluvikan að bresta á
feykir.is Skagafjörður, Listir og menning 26.04.2024 kl. 08.34„Skipulagning Sæluviku gengur vel og viðburðir eru enn að bætast við,“ segir Heba Guðmundsdóttir sem hefur veg og vanda af skipulagningu Sæluvikunnar líkt og undanfarin ár og má því mögulega kalla verkefnastjóra Sæluvikunnar. „Það verða flestir fastir liðir á sínum stað á Sæluviku og mér finnst alltaf vera metnaður og spenna fyrir því að vera með hjá þeim sem skapað hafa þá hefð að standa fyrir viðburði á Sæluviku.“Meira -
Vinnustofa um gerð loftlagsstefnu sveitarfélaga
feykir.is Austur-Húnavatnssýsla, Vestur-Húnavatnssýsla 26.04.2024 kl. 08.32SSNV stóð fyrir vinnustofu í félagsheimilinu á Hvammstanga nú í vikunni um gerð loftlagsstefnu sveitarfélaga í samtarfi við KPMG. Vinnustofan var sérstaklega fyrir Húnavatnssýslur. Góð þátttaka var á vinnustofunni og áhugaverðar umræður sköpuðust.Meira -
Áfram Hvöt er nýtt stuðningsmannalag þeirra hvítu og rauðu
feykir.is Austur-Húnavatnssýsla, Listir og menning 26.04.2024 kl. 07.47„Ungmennafélaginu Hvöt hefur lengi vantað gott stuðningsmannalag en þónokkur ár eru síðan Ekki vera löt, allir í Hvöt kom út. Þegar ég hafði samband við Einar Örn og Baldur síðsumars 2023 stóð ekki á svörum. Úr varð þessi frábæri hittari sem mun án efa fá góðar viðtökur hjá félagsmönnum Hvatar, íbúum Húnabyggðar og bara öllum öðrum. Áfram Hvöt!” segir Grímur Rúnar Lárusson, formaður Ungmennafélagsins Hvatar, í færslu á Facebook-síðu Umf. Hvatar þar sem nýtt stuðningsmannalag, Áfram Hvöt, er kynnt til sögunnar.Meira
Athugasemdir eru á ábyrgð þeirra sem þær skrá.
Feykir áskilur sér þó rétt til að eyða ummælum sem metin verða sem ærumeiðandi eða ósæmileg.
Smelltu hér til að tilkynna óviðeigandi athugasemdir.