Handritin alla leið heim
Í tilefni 350 ára afmælis Árna Magnússonar handritasafnara gengst stofnun Árna Magnússonar í íslenskum fræðum fyrir sýningum á sex stöðum á landinu í samvinnu við menningarráð landshlutanna, söfn og heimamenn á hverjum stað. Einn þessara staða er Klausturstofa á Þingeyrum. Þar verður til sýnis vönduð endurgerð af Flateyjarbók, en hún verður afhent þann 31. maí næstkomandi.
Flateyjarbók var sett saman að beiðni stórbóndans Jóns Hákonarsonar í Víðidalstungu í Vestur-Húnavatnssýslu. Hún er að mestu skrifuð á árunum 1387–1394, e.t.v. á Þingeyrum, af prestunum Jóni Þórðarsyni og Magnúsi Þórhallssyni sem einnig myndskreytti bókina fagurlega. Flateyjarbók er stærst íslenskra miðaldahandrita en við gerð hennar voru notaðar húðir af 113 kálfum. Noregskonungasögur mynda uppistöðu bókarinnar en frásögnin berst víða um NorðurAtlantshaf, allt til Vínlands.
Árið 1647 eignaðist Brynjólfur biskup Sveinsson handritið og hann gaf það Friðriki 3. Danakonungi 1656. Handritið kom heim 21. apríl 1971 ásamt Konungsbók eddukvæða en sá viðburður markaði upphaf afhendingar handrita úr dönskum söfnum.
Árið 2013 eru 350 ár liðin frá fæðingu Árna Magnússonar handritasafnara en hann fæddist að Kvennabrekku í Dölum 13. nóvember 1663. Kaupmannahöfn varð helsti vettvangur starfa Árna en árin 1702–12 dvaldist hann þó að mestu leyti á Íslandi í umboði konungs ásamt Páli Vídalín varalögmanni. Þeir söfnuðu m.a. efni til jarðabókar og létu taka manntal um allt land. Árna gafst gott tækifæri til að heimsækja þá sem hann hafði grun um að ættu fornar bækur eða bókaslitur. Hann safnaði öllum handritum sem hann komst yfir, jafnvel stökum blöðum og rytjum af bókum, og bjargaði þar með mörgu frá glötun. Um síðir hafði hann eignast stærsta safn íslenskra handrita sem um getur á einum stað. Hann missti hluta þess í brunanum mikla í Kaupmannahöfn árið 1728 en þó er talið að flest skinnhandrita hans hafi bjargast úr eldinum. Árni lést skömmu síðar, 7. janúar 1730, og hafði þá ánafnað Hafnarháskóla safn sitt eftir sinn dag.
Í kjölfar handritamálsins svokallaða, þar sem Danir og Íslendingar deildu um forræði yfir þessum arfi, gerðu þjóðirnar með sér samning um að skipta íslensku handritunum á milli sín þannig að þau yrðu eftirleiðis varðveitt í löndunum báðum. Afhendingu handritanna til Íslands lauk árið 1997 og hafði þá 1666 handritum verið skilað úr Árnasafni í Kaupmannahöfn. Þau eru nú varðveitt á Árnastofnun í Reykjavík.
Í tilefni 350 ára afmælis Árna gengst stofnunin fyrir sýningum á sex stöðum á landinu í samvinnu við menningarráð landshlutanna, söfn og heimamenn á hverjum stað: að Laugum í Sælingsdal, í Vigur, á Þingeyrum, í Menningarhúsinu Bergi á Dalvík, á Skriðuklaustri og í Húsinu á Eyrarbakka. Á þessum stöðum má sjá vandaða endurgerð handrits sem tengist viðkomandi svæði og fræðast um efni þess. Með því er minnt á þá staðreynd að handritin sem söfnuðust til Kaupmannahafnar á 17. öld komu hvaðanæva að af landinu og eru vitnisburður um fjölbreyttan menningararf Íslendinga frá fyrri öldum.
Nánar má lesa um verkefnið á þessari slóð.