Ungt fólk veit hvað það vill

Ekki var samráð haft við ungt fólk þegar ákveðið var að gera stórvægilegar breytingar á menntakerfinu, stytta nám til stúdentsprófs um eitt ár og taka í notkun nýtt einkunnakerfi á samræmdum prófum í grunnskólum landsins. Ungt fólk verður fyrir miklum áhrifum af breytingunum. Stytting á námi til stúdentsprófs getur orðið til þess að minni tími gefst til íþrótta- og tómstundaiðkunar. Breytingarnar hafa líka neikvæð áhrif á andlega og líkamlega heilsu ungmenna.  Þetta er á meðal þess sem fram kom á ungmennaráðstefnunni Ungt fólk og lýðræði sem fram fór á Hótel Laugarbakka í Miðfirði dagana 5.-7. apríl. Yfirskrift ráðstefnunnar var Ekki bara framtíðin – ungt fólk, leiðtogar nútímans.

Ungu fólki finnst það hafa verið skilið út undan og ekki hlustað á það. Því finnst þörf á viðhorfsbreytingu innan stjórnsýslunnar svo ráðamenn og sveitarstjórnarfólk hlusti betur á ungt fólk á Íslandi, bæði þarfir og kröfur. Ungmennin óska líka eftir því að fulltrúar ungmennaráða fái að sitja fundi flestra nefnda innan sveitarfélaga.

Vilja lækka kosningaaldur
 „Við teljum að æskilegt sé að breyta lögum og í leiðinni samræma reglur ungmennaráða um land allt,” segir í ályktun ungmennaráðsins, sem jafnframt vill að kosningaaldur verði lækkaður úr 18 árum í 16 ár. Lagt er til að breytingarnar verði í þrepum og kosningaaldur lækkaður fyrst í sveitarstjórnarkosningum en síðar í kosningum til Alþingis.

„Það er þyngra og leiðinlegra að breyta lögum um kosningaaldur, en það er stórt skref að byrja á sveitarstjórnarkosningum,“ segir Andrés Ingi Jónsson, þingmaður VG, sem mætti á ráðstefnuna. Öllum stjórnmálaflokkum var boðið að senda fulltrúa á ráðstefnuna.

Málefni ungmennaráða fær meira vægi
Til ráðstefnunnar Ungt fólk og lýðræði komu tæplega 100 ungmenni víða að frá landinu frá ungmennaráðum félagasamtaka og sveitarfélaga. Þar ræddu fulltrúar ungmennaráðanna saman og veittu hverju öðru ráð um það hvernig þau geta komið málum sínum á framfæri. Í niðurstöðum könnunar á vegum Ungmennaráðs UMFÍ í lok ráðstefnunnar kom fram að öll ungmennin sem komu töldu sig hafa lært eitthvað nýtt á henni.

Fram kom í umræðum ráðstefnugesta að málefni ungmennaráða hafi fengið meira vægi á undanförnum árum og dæmi um að sveitarfélög fái ungt fólk með sér í skipulagsráð og nefndir á vegum sveitarfélagsins. Það hafi verið óhugsandi fyrir tíu árum.

100 ungmenni leggja á ráðin
Pallborðsumræður voru á ráðstefnunni á föstudag. Í pallborði voru sex: Þrír fulltrúar frá VG; þingmaðurinn Andrés Ingi Jónsson, varaþingmaðurinn Gísli Garðarsson og Bjarni Jónsson, oddviti VG í sveitarstjórn Skagafjarðar; Margrét María Sigurðardóttir, umboðsmaður barna; Guðný Hrund Karlsdóttir, sveitarstjóri Húnaþings vestra; og Auður Inga Þorsteinsdóttir, framkvæmdastjóri UMFÍ.

Ungmennaráð UMFÍ stóð fyrir ráðstefnunni og kom ungt fólk, flest á aldrinum 16-26 ára, að allri skipulagningu hennar, allt frá fundum til kvöldskemmtana. Ráðstefnugestir voru til fyrirmyndar. Skemmtanir voru áfengislausar, tóbak var ekki notað, hvorki reyk né munntóbak og notaði enginn rafrettur, samkvæmt tilkynningu frá UMFÍ.

Á ráðstefnuna mættu fulltrúar ungmennaráða frá Akranesi, Borgarnes, Hólmavík, Hvammstanga, Búðardal, Fjallabyggð, Akureyri, Norðurþingi, Fljótsdalshéraði, Fjarðabyggð, Höfn í Hornafirði, Vík í Mýrdal, Árborg, Flóahreppi, Reykjavík, Hafnarfirði, Garðabæ, Seltjarnarnesi, Mosfellsbæ, Reykjanesbæ og Garði ásamt fulltrúum ungmennaráða félagasamtaka. 

Ályktun frá ungmennaráðstefnu UMFÍ á Laugarbakka 2017 

Ungmennaráðstefna UMFÍ, Ungt fólk og lýðræði, var haldin á Laugarbakka í Miðfirði dagana 5.-7.apríl 2017. Forsvarsmenn ráðstefnunnar þakka þeim sveitarfélögum og félagasamtökum sem hafa stofnað ungmennaráð og veitt ungmennum vettvang til áhrifa.

Greinilegt var á umræðu ungs fólks á ráðstefnunni að mikill munur er á störfum ungmennaráða almennt. Þá kom fram að fleira ungt fólk fær nú en áður tækifæri til að móta samfélagið og koma að ákvarðanatöku á öllum stigum þess. Því ber að fagna. Þetta er mikil breyting frá því ráðstefnan var fyrst haldin árið 2009. Við hvetjum ráðstefnugesti til þess að halda áfram á sömu braut og að fleiri fylgi í kjölfarið.

Margt má betur fara í okkar lýðræðislega samfélagi. Við sem ungmenni viljum að hlustað sé á okkur og tekið sé mark á skoðunum okkar, þar sem öll mál varða ungt fólk.

Nýverið tók menntakerfið stórvægilegum breytingum. Nám til stúdentsprófs var stytt niður í þrjú ár. Á sama tíma var tekið í notkun nýtt einkunnakerfi í grunnskólum landsins ásamt breytingu á samræmdum prófum. Þessar breytingar voru ekki gerðar í samráði við ungmenni. Samt hafa breytingarnar mest áhrif á okkur ungmennin. Stytting á námi til stúdentsprófs getur leitt til þess að minni tími gefst til íþrótta- og tómstundaiðkunar en áður. Breytingarnar geta einnig haft neikvæð áhrif á andlega og líkamlega heilsu ungmenna.

Mikið álag er nú þegar á ungmennum í daglegu lífi. Þessar breytingar bæta ekki úr skák. Lengi hefur slæm andleg heilsa verið vaxandi vandamál í samfélaginu og greinast sífellt fleiri ungmenni með andleg veikindi. Þess vegna teljum við mikilvægt að bjóða upp á sálfræðiþjónustu í öllum grunn- og framhaldsskólum landsins. Mikil þörf er á bættu heilbrigðiskerfi, einkum og sér í lagi á landsbyggðinni. Sömuleiðis vantar upp á fræðslu á geðheilbrigði. Skortur á lausnum fyrir geðheilbrigðisvanda hefur fyrir löngu náð hættustigi. Grípa þarf í taumana tafarlaust og bæta úr þessu.