Flateyjarbók ætti að heita Víðidalstungubók

"Flateyjarbók ætti að vera nefnd Víðidalstungubók," segja þau Karl Guðmundur Friðriksson og Sigríður P. Friðriksdóttir í grein sem birt er í Morgunblaðinu í dag en þau gáfu út bókina Á vit margbreytileikans á síðasta ári þar sem fjallað er um veiði, sögur og náttúrufar í Húnaþingi vestra. Frá þessu er sagt á vefnum Húnahorninu í dag.

Í greininni fjalla þau Karl og Sigríður um verkefni sem Árnasafn stendur fyrir og nefnist Handritin heim í hérað. Segja þau að verkefni og framtak Árnasafns sé gott, vel hugsað og útfært en það sé hins vegar einn hængur á en hann sé sá að handritunum sé ekki gefinn sá sómi að sagt sé frá eiginlegum uppruna þeirra á glöggan hátt. Greinin þeirra er því áskorun til Árnasafns að hafa forgöngu um að ganga aðeins lengra en margir myndu þora og gefa handritunum þann uppruna sem þeim ber.

„Það verður varla um það deilt til dæmis að svo nefnd Flateyjarbók á uppruna sinn í Víðidalstungu sem er í Víðidal í Húnaþingi vestra. Þar var hún skrifuð að mestu leyti og þau skinn sem í hana fóru voru verkuð og unnin þar. Allar aðrar kenningar og tilgátur er hugarburður og stundum óskhyggja samtímans,“ segir í greininni.

Karl Guðmundur og Sigríður koma með þá hugmynd að Flateyjarbók (Víðidalstungubók) verið komið alla leið heim og að sagnararfleið héraðsins verið minnst með sóma til að mynd með því að staðsetja safn um bókina þar sem farið er yfir ritun sögunnar, inntak og ástæður hennar, verkun skinna og bókband.

„Slíkt safn myndi sóma sér vel á tungunni milli Víðidals og Fitjardals. Þar gætu ferðamenn notið sögu fornbókmennta ásamt náttúruperlum eins og Kolugljúfri eða Borgarvirkis í Vesturhópi“.

Flateyjarbók til sýnis á Þingeyrum
Þess má geta að Flateyjarbók er til sýnis í Klausturstofu á Þingeyrum í sumar og er þar opið alla daga frá klukkan 10 til 17. Sýningin var opnuð 31. maí síðastliðinn í tilefni af 350 ára afmæli Árna Magnússonar handritasafnara. Sýningin er haldin í samvinnu við Þingeyrakirkju og Ingimund Sigfússon og styrkt af Menningarráði Norðurlands vestra.

Á sýningunni kemur m.a. fram að bókin var sett saman að beiðni stórbóndans Jóns Hákonarsonar í Víðidalstungu í Húnaþingi vestra. Hún er að mestu skrifuð á árunum 1387-1394, e.t.v. á Þingeyrum, af prestunum Jóni Þórðarsyni og Magnúsi Þórhallssyni sem einnig myndskreytti bókina fagurlega. Flateyjarbók er stærst íslenskra miðaldahandrita en við gerð hennar voru notaðar húðir af 113 kálfum. Noregskonungasögur mynda uppistöðu bókarinnar en frásögnin berst víða um Norður-Atlantshaf, allt til Vínlands. Árið 1647 eignaðist Brynjólfur biskup Sveinsson handritið og hann gaf það Friðriki 3. Danakonungi 1656. Handritið kom heim 21. apríl 1971 ásamt Konungsbók eddukvæða en sá viðburður markaði upphaf afhendingar handrita úr dönskum söfnum.

Flateyjarbók ætti að vera nefnd Víðidalstungubók, segja þau Karl Guðmundur Friðriksson og Sigríður P. Friðriksdóttir í grein sem birt er í Morgunblaðinu í dag en þau gáfu út bókina Á vit margbreytileikans á síðasta ári þar sem fjallað er um veiði, sögur og náttúrufar í Húnaþingi vestra. Í greininni fjalla þau um verkefni sem Árnasafn stendur fyrir og nefnist Handritin heim í hérað.

Karl Guðmundur og Sigríður segja í greininni að verkefni og framtak Árnasafns sé gott, vel hugsað og útfært en það sé hins vegar einn hængur á en hann sé sá að handritunum sé ekki gefinn sá sómi að sagt sé frá eiginlegum uppruna þeirra á glöggan hátt. Greinin þeirra er því áskorun til Árnasafns að hafa forgöngu um að ganga aðeins lengra en margir myndu þora og gefa handritunum þann uppruna sem þeim ber.

„Það verður varla um það deilt til dæmis að svo nefnd Flateyjarbók á uppruna sinn í Víðidalstungu sem er í Víðidal í Húnaþingi vestra. Þar var hún skrifuð að mestu leyti og þau skinn sem í hana fóru voru verkuð og unnin þar. Allar aðrar kenningar og tilgátur er hugarburður og stundum óskhyggja samtímans,“ segir í greininni.

Karl Guðmundur og Sigríður koma með þá hugmynd að Flateyjarbók (Víðidalstungubók) verið komið alla leið heim og að sagnararfleið héraðsins verið minnst með sóma til að mynd með því að staðsetja safn um bókina þar sem farið er yfir ritun sögunnar, inntak og ástæður hennar, verkun skinna og bókband.

„Slíkt safn myndi sóma sér vel á tungunni milli Víðidals og Fitjardals. Þar gætu ferðamenn notið sögu fornbókmennta ásamt náttúruperlum eins og Kolugljúfri eða Borgarvirkis í Vesturhópi“.

Flateyjarbók til sýnis á Þingeyrum
Þess má geta að Flateyjarbók er til sýnis í Klausturstofu á Þingeyrum í sumar og er þar opið alla daga frá klukkan 10 til 17. Sýningin var opnuð 31. maí síðastliðinn í tilefni af 350 ára afmæli Árna Magnússonar handritasafnara. Sýningin er haldin í samvinnu við Þingeyrakirkju og Ingimund Sigfússon og styrkt af Menningarráði Norðurlands vestra.

Á sýningunni kemur m.a. fram að bókin var sett saman að beiðni stórbóndans Jóns Hákonarsonar í Víðidalstungu í Húnaþingi vestra. Hún er að mestu skrifuð á árunum 1387-1394, e.t.v. á Þingeyrum, af prestunum Jóni Þórðarsyni og Magnúsi Þórhallssyni sem einnig myndskreytti bókina fagurlega. Flateyjarbók er stærst íslenskra miðaldahandrita en við gerð hennar voru notaðar húðir af 113 kálfum. Noregskonungasögur mynda uppistöðu bókarinnar en frásögnin berst víða um Norður-Atlantshaf, allt til Vínlands. Árið 1647 eignaðist Brynjólfur biskup Sveinsson handritið og hann gaf það Friðriki 3. Danakonungi 1656. Handritið kom heim 21. apríl 1971 ásamt Konungsbók eddukvæða en sá viðburður markaði upphaf afhendingar handrita úr dönskum söfnum.