Tíðarfar árið 2012

Veðurstofa Íslands hefur gert samantekt um tíðarfar ársins 2012 og í henni kemur fram að lengst af var tíð hagstæð. Árið byrjaði þó með miklum umhleypingum og illviðrum sem milduðust þegar á leið. Um mánaðamótin mars/apríl skipti mjög um veðurlag og við tóku norðlægar áttir sem voru lengst af ríkjandi það sem eftir lifði ársins.

Í yfirlitinu er rætt um það óvenjulega hríðarveður sem gerði á Norðurlandi snemma í september og olli miklum fjársköðum og rafmagnsleysi, auk samgöngutruflana. Óvenjuillviðrasamt var framan af nóvember og víða urðu fokskaðar.

Óvenjusnjóþungt var norðanlands í nóvember og desember. Mikla snjóflóðahrinu gerði á Vestfjörðum og sums staðar norðanlands í miklu illviðri síðustu daga ársins. Þá urðu einnig miklar skemmdir á raflínum og rafmagnsleysi og samgöngutruflanir ollu rofi á fjarskiptum.

Vor og sumar voru óvenju þurr og sólrík bæði nyrðra og syðra. Þurrkar háðu jarðargróðri víða um norðan- og norðvestanvert landið langt fram eftir sumri.

Hiti og úrkoma

Árið var mjög hlýtt, sérstaklega um landið vestanvert. Ekkert lát virðist vera á hlýindunum miklu sem hófust skömmu fyrir aldamót.  Mjög votviðrasamt var á landinu fyrstu þrjá mánuði ársins og sömuleiðis í september en með þurrviðrasamasta móti í maí, júní og júlí.

Veturinn 2011 til 2012 var snjóþungur framan af og voru alhvítir dagar veturinn allan 73 (september 2011 til maí 2012). Það er 8 dögum fleiri en að meðaltali 1971 til 2000. Á Akureyri voru alhvítir dagar á sama tíma 77. Það er 41 degi færri en að meðaltali.

Mjög snjólétt var um land allt frá og með febrúar og til vors og haust og vetrarbyrjun var snjólétt um landið sunnanvert. Síðustu mánuðir ársins voru hins vegar óvenjusnjóþungir norðanlands og einnig á Vestfjörðum. Víða varð alhvítt í efri byggðum norðanlands snemma í september er það óvenjusnemmt. Alhvítir dagar voru samtals 58 í nóvember og desember á Akureyri og hafa aðeins einu sinni verið fleiri á sama tíma árs. Það var 1996 en þá voru alhvítir dagar 59 í þessum tveimur mánuðum. Snjóhula hefur verið athuguð á Akureyri frá 1924.

Árið var sérlega sólríkt bæði suðvestanlands og á Norðurlandi. Á Akureyri mældust sólskinsstundirnar 1415 og hafa aldrei mælst fleiri á einu ári. Þetta er nærri 140 stundum meira en áður hefur mest mælst á einu ári á Akureyri. Þó eignaðist árið þar ekkert mánaðarmet sólskinsstunda.

Vindhraði og vindáttir

Vindhraði var nærri meðallagi fyrir árið í heild, en apríl, júní og sérstaklega október voru nokkru hægviðrasamari en að meðaltali, en mars, september og nóvember hvassari.

Nokkur slæm illviðri gengu yfir landið á árinu og mun tjón hafa orðið meira af völdum veðurs heldur en mörg undanfarin ár. Helstu veðrin voru: Þann 10. janúar (af vestri), 7. febrúar (af suðri), 13. maí (af norðri), 10. september (af norðri), 1. til 3. nóvember (af norðri), 9. til 10. nóvember (af norðaustri og norðri) og 29. desember (af norðaustri).

Hvað ofsa og útbreiðslu snerti var fyrra nóvemberveðrið það mesta þessara veðra, en þá var úrkoma frekar lítil þannig að annað tjón en af foki var ekki mikið. Rafmagnstruflanir urðu þó. Miklar rafmagnstruflanir vegna seltu voru samfara janúarveðrinu og ísing olli stórtjóni bæði í septemberveðrinu og í veðrinu í lok desember. Í septemberveðrinu urðu einnig mestu fjárskaðar í marga áratugi er fé fennti og króknaði víða um landið norðanvert. Öll þessi veður og fleiri ollu samgöngutruflunum.

Þótt vindáttir hafi verið nærri meðallagi þegar litið er á árið í heild var það var mjög tvískipt hvað þetta varðar. Fyrstu þrjá mánuði ársins ríktu suðlægar og vestlægar áttir en frá og með apríl urðu norðlægu áttirnar ríkjandi. Samfara þeim var austanátt algeng. Langmest var hún í desember.

Samantektina í heild sinni, fyrir allt landið, má sjá á heimasíðu Veðurstofu Íslands.

/Heimild: Veðurstofa Íslands