Gamli bærinn á Blönduósi verði verndarsvæði í byggð

Sveitarstjórn Blönduósbæjar vill gera gamla bæinn á Blönduósi að verndarsvæði í byggð. Skipulagfulltrúi kynnti drög að nýrri umsókn Blönduósbæjar til Minjastofnunar þess efnis, sem hann hefur unnið að í samstarfi við ráðgjafa á fundi skipulags,-umhverfis- og umferðarnefndar Blönduósbæjar í gær.
Á síðasta ári samþykkti Alþingi ný lög um heimild til að vernda byggðarheildir og var þannig lagður grundvöllur að því að menningarsögulegt og listrænt gildi einstakra bæjarhluta sé verndað um ókomin ár.
Sveitarstjórn Blönduósbæjar ákvað svo síðastliðið haust að sækja um styrk til Minjastofnunar Íslands til að undirbúa umsókn um að gamli bærinn á Blönduósi verði verndarsvæði í byggð en sú umsókn var ekki afgreidd. Á fundinum í gær samþykkti nefndin umsóknina og fól skipulagsfulltrúa að ganga frá henni, en umsóknarfrestur er 17. ágúst næstkomandi.
Styrkir veittir vegna kostnaðar við greinargerð
Minjastofnun auglýsir eftir umsóknum um styrki til sveitarfélaga til að undirbúa tillögur að verndarsvæði í byggð. Sveitarfélögum er heimilt að sækja um styrk til að vinna tillögu um verndarsvæði í byggð í samræmi við ákvæði áður nefndar laga. Samkvæmt 4. grein laganna skulu sveitarfélög meta hvort innan staðarmarka sveitarfélagsins sé byggð sem hafi slíkt gildi hvað varðveislu svipmóts og menningarsögu varðar, ásamt listrænu gildi, að ástæða sé til að útbúa tillögu til ráðherra um að hún verði gerð að verndarsvæði í byggð.
Heimilt er að sækja um styrki vegna kostnaðar við að útbúa greinargerð um mat á varðveislugildi sem fylgja skal tillögu að verndarsvæði í byggð, þ.m.t. vegna verkþátta sem liggja til grundvallar greinargerð, svo sem verkáætlunar, gagnasöfnunar, vinnslu kortagagna, myndefnis, fornleifaskráningar, húsakönnunar og samráðs við íbúa.
Verndarsvæði í byggð hafa mikið aðdráttarafl
Víða í nágrannalöndum Íslands er í borgum og bæjum að finna minjasvæði og hverfi sem hafa stöðu sem söguleg verndarsvæði. Tilgangur slíkar verndar er að leggja áherslu á gildi menningarsögulegs umhverfis fyrir einstaklinga og samfélög ásamt því að tryggja að slík svæði hljóti þá umhirðu og umhyggju sem þarf til að gildi þeirra verði viðhaldið. Ljóst er að slík verndarsvæði hafa víða átt þátt í að styrkja borgir og bæi bæði efnahagslega og félagslega.
Í nágrannalöndum Íslands sýnir reynslan að slík verndarsvæði hafa mikið aðdráttarafl fyrir bæði heimamenn og gesti þeirra. Með hliðsjón af mikilvægi stefnumörkunar á sviði ferðaþjónustu skapast með uppbyggingu verndarsvæða tækifæri til að leggja aukna áherslu á áhugaverða áfangastaði í þéttbýli og þar með dreifa því álagi sem aukinn ferðamannastraumur hefur á helstu náttúruperlur landsins.