Hlutfallslega mesta skerðingin hjá HS – verulega neikvæð áhrif á Skagafjörð

Meira hefur verið skorið niður í fjárframlögum til Heilbrigðisstofnunarinnar Sauðárkróki (HS) en hjá öðrum heilbrigðisstofnunum og upptökusvæðið Skagafjörður hefur því tekið á sig hlutfallslega meiri skerðingu en önnur svæði á landinu. Afleiðingarnar eru margvíslegar og áhrifin verulega neikvæð.

Þetta er meðal niðurstaðna í skýrslu sem unnin var af Capacent fyrir Sveitarfélagið Skagafjörð þar sem lagt var mat á hver gætu orðið samfélagsleg og afleidd áhrif skerðinga fjárveitinga til Heilbrigðisstofnunarinnar Sauðárkróki, m.a. á búsetu og búsetuskilyrði, áhrif á önnur kerfi s.s. félagsþjónustu sveitarfélagsins, öldrunarþjónustu sveitarfélagsins, fjarvistir frá vinnu vegna ferðalaga, aðgengi atvinnulífsins að vinnuafli, öryggi íbúa og áhrif á þá efnaminni.

Vert er að hafa í huga skýrslu fjármálaráðuneytisins um áætlun í ríkisfjármálum, „Ríkisbúskapurinn 2012-2015“ þar sem eftirfarandi kemur fram:

Mörg ríki hafa brugðist við erfiðri stöðu í efnahagslífi og reynt að ná tökum á ríkisfjármálunum með því að fara í umfangsmiklar lækkanir á útgjöldum til velferðarmála. Þær ráðstafanir hafa verið harkalega gagnrýndar af mörgum fræðimönnum þar sem þær auka enn á vanda ríkissjóðs og leiða til dýpkunar á kreppunni. Einnig eru félagslegar afleiðingar slíkra ráðstafana ekki forsvaranlegar.

Uppsafnaður niðurskurður fjárveitingar til HS nemur 34,1% frá 2008 en sé eingöngu horft á beinan samanburð á milli áranna 2008 og 2012 nemur niðurskurðurinn 30,8%. Sé það borið saman við önnur svæði og heildarútgjöld stofnana að viðbættum hjúkrunarrýmum á hjúkrunarheimilum á hverjum stað kemur í ljós að upptökusvæði HS hefur tekið á sig hlutfallslega meiri skerðingu en önnur svæði. Þetta gerist þrátt fyrir að hlutfall aldraðra í Skagafirði sé hærra en víðast hvar annars staðar á landinu og að fjarlægðir innan svæðis séu miklar og vægi strjálbýlis á upptökusvæði stofnunarinnar mikið. Þá vekja lág framlög vegna heilsugæslu við Heilbrigðisstofnunina Sauðárkróki athygli í ljósi stærðar upptökusvæðis stofnunarinnar sem og að fjöldi hjúkrunarrýma er talsvert undir reiknaðri þörf.

Þar sem störf í heilbrigðisþjónustu eru sérhæfð er það mat Capacent að líklegt sé að heilbrigðisstarfsmenn sem missa vinnu við HS muni þurfa að flytja brott af svæðinu til að geta sinnt fagi sínu áfram. Líkur eru á að hið sama gildi, fyrr eða síðar, um þá einstaklinga sem þurfa að sækja mikla þjónustu út fyrir svæðið og fjölskyldur þeirra.

Skerðing heilbrigðisþjónustu dregur úr samkeppnishæfni svæðis

Komið hefur fram hjá atvinnurekendum í Skagafirði að erfitt hafi reynst að manna störf á svæðinu á undanförnum mánuðum. Það sem af er árinu 2011 hafa um 90 manns flutt brott úr Skagafirði umfram aðflutta. Samkeppnishæfni svæðisins minnkar þannig þegar dregið er út grunnþjónustu á sviði heilbrigðisþjónustu. Þetta hefur sést annars staðar á því m.a. að fyrirtæki sem hyggja á fjárfestingar gera kröfu um ákveðinn styrk í samfélaginu þegar aðstæður til fjárfestinga eru kannaðar. Að auki er öflug heilbrigðisþjónusta forsenda þess að menntastofnanir á borð við Hólaskóla nái að laða til sín starfsmenn og nemendur. Þá verður sú starfsemi sem eftir er á sviði heilbrigðisþjónustu á svæðinu óhagkvæmari og faglega séð verr stödd eftir því sem lengra er gengið í niðurskurði.

Þessu til viðbótar má gera ráð fyrir að vegna fyrirhugaðs niðurskurðar hjá Heilbrigðisstofnuninni Sauðárkróki leggist aukinn kostnaður og tími á herðar þeim sjúklingum sem þurfa að sækja meðferð á sjúkrahúsin í Reykjavík og á Akureyri, sem og aðstandendur þeirra og vinnuveitendur beggja hópa. Þó er ekki einu sinni ljóst hvort stóru sjúkrahúsin hafi getu til að taka á móti öllum þeim einstaklingum sem munu þurfa að sækja sér þjónustu þangað frá öðrum heilbrigðisumdæmum.

Neikvæð áhrif á félagsþjónustu og tekjur sveitarfélagsins

Hagræðingarkrafan á HS mun jafnframt að óbreyttu hafa afleidd neikvæð áhrif á félagsþjónustu á svæðinu, m.a. gagnvart fötluðum og öldruðum sem munu missa mikilvæga endurhæfingu, svo og einstaklinga sem hafa tekið þátt í endurhæfingu til þátttöku á vinnumarkaði á ný. Náið samstarf og jákvæð samlegðaráhrif samræmingar þjónustu HS og félagsþjónustunnar í Skagafirði er í hættu og líkur á kostnaðarauka í kerfinu.

Capacent  bendir á að fækkun starfa á svæðinu leiðir til lækkunar útsvars sem er megin tekjustofn Sveitarfélagsins Skagafjarðar. Þetta hafi þær afleiðingar að þjónusta sveitarfélagsins muni minnka, fjárfesting í þróun og uppbyggingu sveitarfélagsins sömuleiðis – og þeirri fjárfestingu sem þegar hefur verið lagt í sé stefnt í hættu.

Frekari skerðing á fjárheimildum til heilbrigðisþjónustu í Skagafirði bitnar þannig jafnt á veitendum sem notendum opinberrar þjónustu á svæðinu.

Þá koma fram í skýrslunni niðurstöður úr sveitarfélagavagni Capacent Gallup frá október sl. þar sem íbúar í Skagafirði töldu aðgengi að heilbrigðisþjónustu næst mikilvægasta ákvörðunarþátt búsetu. Aðeins atvinnumöguleikar skoruðu hærra.

Hér má sjá skýrsluna í heild sinni.

/Fréttatilkynning